OBJAŚNIENIA
W dawnych dokumentach i metrykach znajduje się wiele dzisiaj już nie używanych słów staropolskich dotyczących wzajemnego pokrewieństwa, pełnionych funkcji lub posiadanych stopni wojskowych. Często występują tam również różnego rodzaju zwroty łacińskie. Te pojawiające się najczęściej zostały objaśnione poniżej.
DAWNE I OBECNE RELACJE POMIĘDZY CZŁONKAMI RODU
|
|
|
pradziadek |
|
prababka |
|
|
|
|
|
pradziadek |
|
prababka |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
dziadek stryjeczny (wuj) |
|
babka cioteczna lub stryjeczna (ciotka) |
|
dziadek |
|
babka |
|
dziadek wujeczny lub cioteczny (wuj) |
|
babka cioteczna (ciotka) |
|
dziadek |
|
babka |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| wuj |
|
ciotka |
|
stryj (wuj) |
|
stryjenka (ciotka) |
|
ojciec |
|
matka |
|
wuj |
|
ciotka |
|
wuj |
|
wujenka (ciotka) |
|
teść |
|
teściowa |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
brat cioteczny (kuzyn) |
|
siostra cioteczna (kuzynka) |
|
brat stryjeczny (kuzyn) |
|
siostra stryjeczna (kuzynka) |
|
brat |
|
bratowa |
|
szwagier |
|
siostra |
|
probant (głowa rodu) |
|
żona lub mąż |
|
szwagier |
|
szwagierka |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
bratanek |
|
bratanica |
|
siostrzeniec |
|
siostrzenica |
|
syn |
|
synowa |
|
zięć |
|
córka |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
wnuk |
|
wnuczka |
|
wnuk |
|
wnuczka | |||||||||||||||||||||||||||
|
NIEKTÓRE ZWROTY STAROPOLSKIE I ŁACIŃSKIE |
|
|
Status społeczny: Nobilis - szlachetny. Generosus / gnosus - urodzony / urodzona. Magnificus - wielmożny. Dominus - pan. Famatus - sławetny. Germanus - rodzony. Laboriosus - pracowity. Honestus - uczciwy (wolny człowiek). Vulgo - pospolity (pospólstwo). Rataj - najemny robotnik rolny. |
Łacińskie / Staropolskie nazwy miesięcy: Ianuarii / Ianuarij - styczeń. Februalius / Februarij - luty.Martii / Martij - marzec. Aprilis / Aprilis - kwiecień.May / Maj - maj. June / Junij - czerwiec.Julii / Julij - lipiec. August / August - sierpień.September / Ibris - wrzesień. Octobris / Obris - październik.November / Gbris - listopad. December / Xbris - grudzień. |
|
Stopnie pokrewieństwa: Agnat - krewny po ojcu zwany też krewnym po mieczu. Brat cioteczny = kuzyn - syn ciotki. Brat przedstryjeczny - syn kuzyna drugiego stopnia. Brat stryjeczny = kuzyn - syn stryja. Brat wujeczny = kuzyn - syn wuja. Cieść = teść - ojciec żony. Cieścia (Ćścia, Teścia) = teściowa - matka żony. Czędo - syn lub córka w wieku niemowlęcym lub dziecięcym. Dziewierz - brat męża. Jątrew (Jątrewka) = bratowa - żona brata męża, niekiedy bratowa ((żona brata rodzonego). Kognat - krewny po matce zwany też krewnym po kądzieli. Macocha - druga żona ojca. Nieć (rzadziej Nieść) - syn brata lub siostry (również synowie kuzynów czyli wnuki stryjów, wujów i ciotek). Nieściora - córka brata lub siostry (również córki kuzynów czyli wnuczki stryjów, wujów i ciotek). Ojczym - drugi mąż matki. Pasierb - syn współmałżonka z poprzedniego małzeństwa. Pasierbica - córka współmałżonka z poprzedniego małzeństwa. Paszenog - mąż siostry żony. Pociot (Naciot) - mąż siostry ojca lub matki (ciotki). Rodzic = ojciec. Rodzicielka = matka. Siostra cioteczna = kuzynka - córka ciotki. Siostra przedstryjeczna - siostra kuzyna drugiego stopnia. Siostra stryjeczna = kuzynka - córka stryja. Siostra wujeczna = kuzynka - córka wuja. Snecha (Sneszka, Niewiastka) = synowa - żona syna. Stryj rodzony - brat ojca lub matki Stryjek = brat ojca. Stryjna = stryjenka - żona brata ojca. Swat - ojciec zięcia lub synowej. Swatowa (Swachna, Swacha) - ojciec zięcia lub synowej. Synowica - dla mężczyzny córka brata (dla kobiety tak jak współcześnie bratanica). Synowiec - dla mężczyzny syn brata (dla kobiety tak jak współcześnie bratanek). Szurzy (Szurza, Szurzyn) - brat żony (szwagier). Świeść - siostra żony (szwagierka). Świekier (Świakier, Świokier) - ojciec męża. Świekrew (Świekra, Świekrucha) - matka męża. Wielka ciotka (Praciotka) - siostra babki. Wielki stryj (Prastryj, Przestryj) - brat dziadka. Wielki wuj (Stary wuj, Przedwieć) - brat babki. Wnęk = wnuk.] Wnęka = wnuczka. Wuj rodzony - brat matki. Wujna = wujenka - żona brata matki. Zełwa (Zołwa, Zełwica, Żełwa) - siostra męża. |
Datacja: Annus - rok. Dies - dzień. Horam - godzina. Mensis - miesiąc.
Staropolskie i łacińskie zwroty urzędowe i metrykalne: Aetas - wiek. Baptismi Infantis - narodziny dziecka. Bonorum - dobra. Cedować sumy - przekazać pieniądze. Conditio - status społeczny. Consorsus - małżonkowie (potocznie mąż / żona). Copulationis - małżeństwo Filiua - siostra. Filius - brat. Foemina - płci żeńskiej. Krom - oprócz. Kwituje kogoś - potwierdza odebranie długu. Legitimi / illegitimi - ślubny / nieślubny. Legitima / illegitima - ślubna / nieślubna. Locus habitationis - miejsce zamieszkania.Locus Nativitatis - miejsce urodzenia. Masculi - płci męskiej. Matris - matka. Morbus - choroba. Mortui - zmarły. Nativitatis Infantis - urodzenie dziecka. Nepos - wnuk. Niegdy - już nieżyjący. Nomen Infantis - imię dziecka. Olim - zmarły. Obitus - zgon. Patris - ojciec. Proclamatio Bannorum - ogłoszenia ślubne.Profesio - zawód. Pueri - chłopiec. Puella - dziewczyna.P.v., s.v., t.v., q.v. - pierwszego małżeństwa, drugiego małżeństwa, trzeciego małżeństwa czwartego małżeństwa itd. Robować kontrakt - zapisać treść kontraktu w księgach grodzkich lub ziemskich. Skwitować - potwierdzić na piśmie (kwitem) odebranie długu od dłużnika. Sub vadium - sumy. Ultimo voto - ostatni, ubiegły, zeszły. Vidua - wdowa. Vidus - wdowiec. Virgo - dziewica, w dokumentach najczęściej w znaczeniu panna. |
|
DOSTOJEŃSTWA I URZĘDY W DAWNEJ RZECZYPOSPOLITEJ |
|
|
Najwyżsi dostojnicy świeccy: |
|
| w Koronie | na Litwie |
| Marszałek wielki koronny (łac. Magnus regni Poloniae mareschalcus) | Marszałek wielki litewski (łac. Magnus M[agni] D[ucatus] Litvaniae mareschalcus) |
| Kanclerz wielki koronny (łac. supremus cancellarius regni Poloniae) | Kanclerz wielki litewski (łac. supremus cancellarius M[agni] D[ucatus] Litvaniae) |
| Podkanclerzy koronny (łac. vice-cancellarius Regni Poloniae) | Podkanclerzy litewski (łac. vice-cancellarius M[agni] D[ucatus] Litvaniae) |
| Podskarbi wielki koronny | Podskarbi wielki litewski |
| Instygator wielki koronny (łac. instigator Regni Poloniae) | Instygator wielki litewski (łac. instigator M[agni] D[ucatus] Litvaniae) |
| Vice-instygator koronny (łac. vice-instigator Regni Poloniae) | Vice-instygator litewski (łac. vice-instigator M[agni] D[ucatus] Litvaniae) |
|
Najwyższe dostojeństwa i urzędy świeckie: |
|
| Wojewoda (łac. palatinus) | |
| Kasztelan (łac. castellanus) | |
|
Najwyżsi dostojnicy i urzędnicy dworscy: |
|
| Marszałek (łac. mareschalcus) | |
| Sekretarz wielki (łac. Magnus secretarius) | |
| Referendarz (łac. referendarius) | |
| Szambelan (podkomorzy królewski - łac. camerarius) | |
| Pisarz wielki (łac. Magnus notarius) | |
| Podskarbi nadworny (łac. thesaurarius) | |
| Chorąży wielki (łac. Magnus vexillifer, signifer) | |
| Miecznik wielki (łac. Magnus ensifer) | |
| Kuchmistrz (łac. praefectus culinae) | |
| Stolnik (łac. dapifer) | |
| Podczaszy (łac. pincerna, pocillator) | |
| Krajczy (łac. incisor) | |
| Podstoli (łac. subdapifer) | |
| Cześnik (łac. pincerna, pocillator) | |
| Dostojeństwa i urzędy ziemskie i grodzkie: | |
| w Koronie | na litwie |
| Marszałek (łac. mareschalcus) | |
| Podkomorzy (łac. succamerarius) | |
| Starosta grodowy | |
| Starosta (łac. capitaneus) | |
| Ciwun (łac. tivunus) | |
| Chorąży (łac. vexillifer, signifer) | |
| Sędzia (łac. judex) | Sędzia ziemski (łac. judex terrestris) |
| Podstarosta grodowy | |
| Stolnik (łac. dapifer) | |
| Podczaszy (łac. pincerna, pocillator) | |
| Podsędek (łac. subjudex) | |
| Podstoli (łac. subdapifer) | |
| Podsędek ziemski (łac. subjudex terrestris) | |
| Podczaszy (łac. pincerna, pocillator) | |
| Cześnik (łac. pincerna, pocillator) | |
| Horodniczy (łac. arcis, castelli praefectus) | |
| Skarbnik (łac. thesaurarius) | |
| Łowczy (łac. venator) | |
| Wojski (łac. tribunus) | |
| Pisarz (łac. scriba, notarius) | |
| Miecznik (łac. ensifer) | |
| Skarbnik (łac. thesaurarius) | |
| Koniuszy (łac. praefectus stabuli) | |
| Oboźny (łac. castrametator) | |
| Krajczy (łac. incisor) | |
| Leśniczy | |
| Mostowniczy (łac. praefectus pontium) | |
| Budowniczy (łac. architectus, aedilis) | |
|
Inne dostojeństwa i urzędy: Asesor (łac. asesor) Baron Burgrabia (łac. burggravius, burgrabius)Burmistrz (łac. proconsul, magister civium) Cechmistrz (łac. cechmagister)Celnik (łac. telonarius, teloneator) Delegat (łac. delegatus, legatus)Deputat (łac. deputatus) Dozorca (łac. custos, inspector, curator)Dworzanin (łac. aulicus) Ekonom (łac. oeconomus, economus)Generał (łac. generalis) Hetman (łac. dux exercitus, princeps militum, exercituum)Hetman polny (łac. campiductor) Hetman wielki (łac. supremus dux exercituum)Hrabia (niem. Graff) Kapitan (łac. praefectus cohortis)Klucznik (łac. promus) Komisarz (łac. commissarius)Komornik graniczny (łac. camerarius) Król (łac. Rex) Kustosz (łac. custos)Ławnik (łac. assessor, scabinus) Margrabia (łac. marchio)Mierniczy (łac. geometra) Namiestnik (łac. vicarius, vicesgerens, commissarius)Notariusz (łac. notarius) Opat (łac. abbas)Piwniczy (łac. cellarius) Poborca podatkowy (łac. exactor)Podchorąży (łac. subsignifer, vicarius vexilliferi) Podkoniuszy (łac. subpraefectus stabuli)Podstarości (łac. vice-capitaneus) Podwojewodzy (łac. vice-palatinus)Poseł (łac. legatus) Prymas (łac. primas, princeps archiepiscoporum)Półkownik (łac. colonellus) Rachmistrz (łac. calculator)Rajca (łac. consul, vir consularis) Regent (łac. regens)Regestrant (łac. registrator) Regimentarz (łac. regimentarius)Rotmistrz Senator (łac. senator)Sędzia grodzki (łac. judex castrensis) Sołtys (łac. scultetus)Stanowniczy (łac. hospitiorum militarium designator) Strażnik (łac. speculator)Woźny (łac. ministerialis, praeco) Woźny jeneralny, jerenał wojewódzki (łac. generalis ministerialis)Wójt miejski (łac. advocatus, praetor) Żupnik (łac. zuparius, salinator, praefectus salinarum) |
|
| DAWNE JEDNOSTKI MIAR I WAG | |
|
Jednostki długości: Stopa polska = 0,288 m. Łokieć polski = 2 stopy polskie = 0,8099 arszyna = 0,576 m. Arszyn = 16 werszkom = 0,7111936 m. Sążeń polski = 3 łokcie polskie = 1,728 m. Wiorsta = 1500 arszynów = 1066,7805 m. Mila polska lub rosyjska = 7 wiorst = 7467,4635 m. Stopa rosyjska = 0,3047973 m. Sążeń = 3 arszyny = 7 stóp = 2,1336 m. Łokieć austriacki = 0,7775586 m. Sążeń austriacki = 1,896489 m. Mila austriacka = 7585,937 m. Stopa pruska lub reńska = 0,3238535 m. Łokieć pruski = 0,66694 m. Mila geograficzna = 6,9437 wiorst = 4286,695 sążnie polskie = 7407,4074 m.
Jednostki powierzchni: Ar = 100 m2. Hektar = 100 arów = 10000 m2. Mórg polski = 55,9872 arów = 0,512459 dziesiatyn = 5585,9055918 m2. Dziesiatyna (dziesięcina) = 2400 sążni2 = 9508 morgów nowopolskich = 109,252 arow = 10900,2 m2. Włóka polska (łan) = 30 morgów = 179500 m2. Mórg austriacki = 57,5464 arów. Mórg pruski = 25,532 arów. Mórg chełmiński = 56,170 arów. |
Jednostki wagi: Funt polski = 405,504 g. Kamień = 25 funtów = 10,1376 kg. Centnar = 4 kamienie = 40,5504 kg. Funt rosyjski = 409,51156 g. Pud = 40 funtów = 16,3804624. Berkowiec = 10 pudów = 163,804624 kg. Funt austriacki = 560,060 g. Centnar austriacki = 100 funtów = 56,006 kg. Funt pruski = 500 g. Łaszt okrętowy = 2000 kg.
Jednostki objętości: Kwarta polska = litr. Korzec = 120 kwart [może 128 kwart] = 120 l. Łaszt polski = 30 korcy. Wiadro = 12,99276 l. Garniec = 20,788416 l. Beczka = 25 garncy = 40 wiader = 519,7104 l. Czetwert = 209,9076 l. Łaszt rosyjski = 16 czetwierti = 3358,5216 l. Szefel pruski = 54,9615 l. Wispel = 24 szefle = 1319,076 l. Łaszt pruski = 60 szefli = 3297,69 l.
Jednostki monetarne Złoty polski = 15 kopiejek. Rubel = 100 kopiejek = 6,67 złotych polskich. Gulden = floren = 61,742 kopiejek = 4,12 złotych polskich. Marka niemiecka w złocie = 30,871 kopiejek. Talar = 3 marki = 2,06 złotych polskich. |
Jeżeli chcesz przejść do głównego drzewa genealogicznego rodu lub innych stron genealogii rodu Borzęckich naciśnij jeden z poniższych interaktywnych przycisków.
Jeżeli chcesz szybko przejść do nadrzędnej strony kliknij poniższy interaktywny przycisk.
Jeżeli wykryjecie jakieś niezauważone przeze mnie błędy proszę o informację. Za wszelkie konstruktywne uwagi z góry serdecznie dziękuję.
W SUMIE OD ZAŁOŻENIA WITRYNY W 2005 ROKU ODWIEDZONO JĄ
JUŻ
RAZY