Jugów

JUGÓW

(niemieckie: Hausdorf)

            Najstarsza znana wzmianka o górnictwie węgla kamiennego w Jugowie pochodzi 1662 roku. Uruchomiono tu wtedy kopalnię nie podając jednak jej nazwy (Bandurski, 1989). Kolejne informacje o pracach górniczych w tym rejonie pochodzą dopiero z drugiej połowy XVIII wieku. W 1754 roku założono kopalnię węgla „Neuer Trost”. Niestety działała ona tylko do 1760 roku. Krótki żywot miała również uruchomiona w 1784 roku kopalnia „Friedrich”. Jej główny szyb wydobywczy nosił nazwę „Tiefbau”. Od 1785 roku była ona eksploatowana razem z założoną nielegalnie kopalnią „Florian” ale już w 1787 roku zakończyła swoją działalność. W 1788 roku zlikwidowano również kopalnię „Florian”. Prawdopodobnie w 1806 roku została ona ponownie uruchomiona ale i tym razem jej działalność nie trwała długo (Jaros 1972). Pole górnicze kopalni „Friedrich” zostało później przyłączone do kopalni „Agnes” a pole górnicze kopalni „Florian” do kopalni „Ferdinand”.
            Nieco dłuższy żywot miała uruchomiona w 1793 roku kopalnia „Ferdinand” w Pniakach (niemieckie: Liegrund). Oficjalne nadanie otrzymała ona w dniu 29 stycznia 1794 roku. W 1799 roku wydobycie węgla wyniosło w niej około 1200 ton. Niestety po 1807 roku na dłuższy okres czasu przerwała swoją działalność. Później takie przerwy w eksploatacji zdarzały się tu jeszcze kilkukrotnie. Pomimo tego w 1844 roku znacznie powiększono pole górnicze kopalni. W 1858 roku wydobycie wyniosło tu 1360 ton. W 1863 i 1866 roku ponownie powiększono pole kopalni. Wkrótce potem została ona jednak zamknięta. W 1921 roku jej pole przyłączono do kopalni „Wenceslaus” ale nie wznowiono na nim eksploatacji (Jaros 1972).
            W drugiej połowie XIX wieku w Jugowie uruchomiono jeszcze jedną kopalnię o nazwie „Agnes”. Oficjalne nadanie otrzymała ona w dniu 4 grudnia 1854 roku. Początkowo prowadzono w niej eksploatację metodą odkrywkową na wychodni pokładów węgla. W dniu 23 czerwca 1867 roku znacznie powiększono jej pole górnicze. W 1875 roku wydobycie węgla wyniosło tu 434 tony. Niestety był to jednocześnie ostatni rok samodzielnej działalności kopalni. Później była ona eksploatowana razem z kopalnią „Friedrich”. Jej głównym szybem wydobywczym stał się szyb „Tiefbau” przemianowany teraz na „Agnes”. W 1898 roku przeszła na własność gwarectwa Neuroder Kohlen- und Tonwerke. W 1921 roku została podzielona na dwa pola górnicze: „Agnes I” przyłączone do kopalni „Wenceslaus” i „Agnes II” które pozostało własnością Towarzystwa Aukcyjnego „Neuroder Kohlen- und Tonwerke”. Na żadnym z nich nie wznowiono jednak eksploatacji. (Jaros 1972). W latach pięćdziesiątych XX wieku szyb „Agnes” został przemianowany na „Agnieszka”. Był on połączony poprzez przekop 2 z upadową „Pniaki” (mat. arch. Muzeum Górnictwa Węglowego w Nowej Rudzie).

Mapa robót górniczych w okolicy Jugowa.

Upadowa „Pniaki”

HISTORIA

Upadowa „Pniaki” była drążona na wychodniach pokładów węgla w południowo-wschodniej części pola górniczego nieczynnej kopalni „Wacław” (dawniej kopalnia „Ferdinand”). Przygotowania do jej uruchomienia rozpoczęto we wrześniu 1957 roku. W 1958 roku prowadzono tu już regularną eksploatację. Transport urobku upadową odbywał się taśmociągami. W 1964 roku wprowadzono również transport ludzi taśmami. W 1966 roku ze względów bezpieczeństwa zastąpiono używane dotychczas przez górników ręczne lampy R-21, RR-21 i U-6 nowocześniejszymi i bezpieczniejszymi lampami RC-12 i LB-1 z koszem ochronnym. W 1970 roku wydobycie wynosiło średnio około 196 ton węgla na dobę. Z powodu wyczerpania zasobów i coraz większego zagrożenia wyrzutami w dniu 24 grudnia 1976 roku podjęto decyzję o jej likwidacji. Do tego czasu w upadowej „Pniaki” wydobyto łącznie 883000 tony węgla. (Bandurski, 1989).

Plan likwidacji upadowej „Pniaki” z 1977 roku.

Złoże udostępnione było dwoma upadowymi „Pniaki” i „Pniaki II”. Okno upadowej „Pniaki” znajdowało się na poziomie +464,2 m. Schodziła ona na głębokość około +374,0 m. Tu poprzez przekop 1 łączyła się z upadową „Pniaki II. Okno upadowej „Pniaki II” znajdowało się na poziomie +465,6 m. Schodziła ona na głębokość około +265,3 m. Niższe partie złoża były udostępnione upadową transportową która biegła pomiędzy przekopem 1 i przekopem 2 (poziom +260,0 m). Poprowadzone z niej wyrobiska eksploatacyjne sięgały do głębokości +197,0 m. Wentylację kopalni zapewniał szyb „Polny” (dawniej „Wetter”) którego okno znajdowało się na poziomie +479,4 m. Miał on głębokość 210 m i był połączony poprzez przekop pochyły z upadową „Pniaki” (patrz mapa powyżej). Przekop 2 łączył również upadową transportową z szybem „Agnieszka” (dawniej „Agnes”).
Upadowa „Pniaki” nie należała do bezpiecznych. Złoże zaliczono do III kategorii zagrożenia wyrzutami gazów i skał. W sumie w latach 1958-1976 wydarzyło się tutaj 90 wyrzutów. W trakcie największego z nich wyrzuconych zostało około 800 ton skał. W dniu 3 kwietnia 1971 roku w trakcie centralnego strzelania w pokładzie 409 (Wilhelm 4) nastąpił wyrzut gazów (około 2500 m³) i skał (około 70 ton rozrzuconych na długości około 12 m wyrobiska) którego nie zaobserwowano ani na stacji strzałowej ani w szybiku wentylacyjnym. Zginął wtedy jeden z techników który nieświadomy zagrożenia wszedł w tę strefę chcąc zbadać stężenie CO₂ po odstrzale. Wkrótce potem z powodu zbyt dużego zagrożenia wstrzymano dalszą eksploatację tego pokładu. (Bandurski, 1989).

GEOLOGIA

Przedmiotem eksploatacji były tu cztery pokłady węgla kamiennego (głównie węgle koksujące i antracyty) o numerach 408, ławy górna i dolna („Wilhelm 3”), 409 („Wilhelm 4”), 410 („Wilhelm 5”), 413, („Wilhelm 7”) i 415 („Nowy”). Prowadzono również roboty w łupku ogniotrwałym ale ze względu na trudne warunki geologiczno-górnicze nie podjęto ich wybierki (Bandurski, 1989).

LITERATURA

BANDURSKI B. i in. : Historia i kronika Kopalni Węgla Kamiennego „Nowa Ruda”. Zarys dziejów. Nowa Ruda : Kopalnia Węgla Kamiennego „Nowa Ruda”, 1989.

BORZĘCKI R., BODLAK M. : Historia eksploatacji węgla kamiennego w rejonie dawnej kopalni „Wacław” w Ludwikowicach Kłodzkich na Dolnym Śląsku. Hereditas Minariorum, 2014, T. 1, S. 151-167.

BOSSOWSKI A., IHNATOWICZ A. : Atlas geologiczny Dolnośląskiego Zagłębia Węglowego 1:100000. Warszawa : Wydawnictwa Geologiczne, 2006.

JAROS J. : Słownik historyczny kopalń węgla na ziemiach polskich. Zeszyty Naukowe Śląskiego Instytutu Naukowego, 1972, Nr 59.

GALERIA FOTOGRAFII


Hałda upadowej „Pniaki” widziana z hałdy upadowej „Pniaki II”.
0		14

Jeżeli chcesz szybko przejść do nadrzędnej strony kliknij poniższy interaktywny przycisk.

LOKALIZACJE

UWAGA!!! Jeżeli wykryjecie jakieś niezauważone przeze mnie błędy proszę o informację. Za wszelkie konstruktywne uwagi z góry serdecznie dziękuję.

E-MAIL

JESTEŚ GOŚCIEM

W SUMIE OD ZAŁOŻENIA WITRYNY W 2005 ROKU ODWIEDZONO JĄ
JUŻ RAZY