JUGÓW
(niemieckie: Hausdorf)
Najstarsza znana wzmianka o górnictwie węgla kamiennego w Jugowie pochodzi 1662
roku. Uruchomiono tu wtedy kopalnię nie podając jednak jej nazwy (Bandurski, 1989). Kolejne informacje o pracach górniczych w tym rejonie pochodzą
dopiero z drugiej połowy XVIII wieku. W 1754 roku założono kopalnię
węgla „Neuer Trost”. Niestety działała ona tylko do 1760 roku. Krótki żywot miała
również uruchomiona w 1784
roku kopalnia „Friedrich”. Jej główny szyb wydobywczy nosił nazwę „Tiefbau”. Od
1785 roku była ona eksploatowana razem z założoną nielegalnie kopalnią „Florian”
ale już w 1787 roku zakończyła swoją działalność. W 1788 roku zlikwidowano
również kopalnię „Florian”. Prawdopodobnie w 1806 roku została ona ponownie
uruchomiona ale i tym razem jej działalność nie trwała długo (Jaros
1972). Pole górnicze kopalni „Friedrich” zostało później przyłączone do
kopalni „Agnes” a pole górnicze kopalni „Florian” do kopalni „Ferdinand”.
Nieco dłuższy
żywot miała uruchomiona w 1793 roku kopalnia „Ferdinand” w
Pniakach (niemieckie: Liegrund). Oficjalne nadanie otrzymała ona w dniu 29
stycznia 1794 roku. W 1799 roku wydobycie węgla wyniosło w niej około 1200 ton.
Niestety po 1807
roku na dłuższy okres czasu przerwała swoją działalność.
Później takie przerwy w eksploatacji zdarzały się tu jeszcze
kilkukrotnie. Pomimo tego w 1844 roku znacznie powiększono pole górnicze kopalni.
W 1858 roku
wydobycie wyniosło tu 1360 ton. W 1863 i 1866 roku
ponownie powiększono pole kopalni. Wkrótce potem została ona jednak zamknięta. W 1921 roku
jej pole przyłączono do kopalni „Wenceslaus” ale nie wznowiono na nim eksploatacji (Jaros
1972).
W drugiej
połowie XIX wieku w Jugowie uruchomiono jeszcze jedną kopalnię o nazwie „Agnes”. Oficjalne nadanie otrzymała ona w dniu 4 grudnia 1854 roku.
Początkowo prowadzono w niej eksploatację metodą odkrywkową na wychodni pokładów węgla. W dniu 23 czerwca 1867
roku znacznie powiększono jej pole górnicze. W 1875 roku wydobycie węgla
wyniosło tu 434 tony. Niestety był to jednocześnie ostatni rok samodzielnej
działalności kopalni. Później była ona eksploatowana razem z kopalnią „Friedrich”.
Jej głównym szybem wydobywczym stał się szyb „Tiefbau” przemianowany teraz na „Agnes”. W 1898 roku
przeszła na własność gwarectwa Neuroder Kohlen- und Tonwerke. W 1921 roku została
podzielona na dwa pola górnicze: „Agnes I” przyłączone do kopalni „Wenceslaus” i „Agnes II” które
pozostało własnością Towarzystwa Aukcyjnego „Neuroder Kohlen- und Tonwerke”. Na
żadnym z nich nie wznowiono jednak eksploatacji. (Jaros
1972). W latach pięćdziesiątych XX wieku szyb „Agnes” został przemianowany
na „Agnieszka”. Był on połączony poprzez przekop 2 z upadową „Pniaki” (mat. arch. Muzeum Górnictwa Węglowego w Nowej Rudzie).
Upadowa „Pniaki” |
HISTORIA
Upadowa „Pniaki” była drążona na wychodniach pokładów węgla w południowo-wschodniej części pola górniczego nieczynnej kopalni „Wacław” (dawniej kopalnia „Ferdinand”). Przygotowania do jej uruchomienia rozpoczęto we wrześniu 1957 roku. W 1958 roku prowadzono tu już regularną eksploatację. Transport urobku upadową odbywał się taśmociągami. W 1964 roku wprowadzono również transport ludzi taśmami. W 1966 roku ze względów bezpieczeństwa zastąpiono używane dotychczas przez górników ręczne lampy R-21, RR-21 i U-6 nowocześniejszymi i bezpieczniejszymi lampami RC-12 i LB-1 z koszem ochronnym. W 1970 roku wydobycie wynosiło średnio około 196 ton węgla na dobę. Z powodu wyczerpania zasobów i coraz większego zagrożenia wyrzutami w dniu 24 grudnia 1976 roku podjęto decyzję o jej likwidacji. Do tego czasu w upadowej „Pniaki” wydobyto łącznie 883000 tony węgla. (Bandurski, 1989).
Złoże udostępnione było dwoma upadowymi „Pniaki” i „Pniaki II”. Okno upadowej
„Pniaki” znajdowało się na poziomie +464,2 m. Schodziła ona na głębokość około
+374,0 m. Tu poprzez przekop 1 łączyła się z upadową „Pniaki II.
Okno upadowej „Pniaki II” znajdowało się na poziomie +465,6 m. Schodziła ona na
głębokość około +265,3 m. Niższe partie złoża były udostępnione upadową
transportową która biegła pomiędzy przekopem 1 i przekopem 2 (poziom +260,0 m).
Poprowadzone z niej wyrobiska eksploatacyjne sięgały do głębokości +197,0 m.
Wentylację kopalni zapewniał szyb „Polny” (dawniej „Wetter”) którego okno znajdowało się na poziomie +479,4 m. Miał on
głębokość 210 m i był połączony poprzez przekop pochyły z upadową „Pniaki”
(patrz mapa powyżej). Przekop 2 łączył również upadową transportową z szybem
„Agnieszka” (dawniej „Agnes”).
Upadowa
„Pniaki”
nie należała do bezpiecznych. Złoże zaliczono do III kategorii zagrożenia
wyrzutami gazów i skał. W sumie w latach 1958-1976 wydarzyło się
tutaj 90 wyrzutów. W trakcie największego z nich wyrzuconych zostało około 800
ton skał. W dniu 3 kwietnia 1971 roku w trakcie centralnego strzelania w
pokładzie 409 (Wilhelm 4) nastąpił wyrzut gazów (około 2500 m3) i
skał (około 70 ton rozrzuconych na długości około 12 m wyrobiska) którego nie
zaobserwowano ani na stacji strzałowej ani w szybiku wentylacyjnym. Zginął
wtedy jeden z techników który nieświadomy zagrożenia wszedł w tę strefę chcąc
zbadać stężenie CO2 po odstrzale. Wkrótce potem z powodu zbyt dużego zagrożenia wstrzymano dalszą eksploatację tego pokładu. (Bandurski, 1989).
GEOLOGIA
Przedmiotem eksploatacji były tu cztery pokłady węgla kamiennego (głównie węgle koksujące i antracyty) o numerach 408, ławy górna i dolna („Wilhelm 3”), 409 („Wilhelm 4”), 410 („Wilhelm 5”), 413, („Wilhelm 7”) i 415 („Nowy”). Prowadzono również roboty w łupku ogniotrwałym ale ze względu na trudne warunki geologiczno-górnicze nie podjęto ich wybierki (Bandurski, 1989).
LITERATURA
BANDURSKI B. i in. : Historia i kronika Kopalni Węgla Kamiennego „Nowa Ruda”. Zarys dziejów. Nowa Ruda : Kopalnia Węgla Kamiennego „Nowa Ruda”, 1989.
BOSSOWSKI A., IHNATOWICZ A. : Atlas geologiczny Dolnośląskiego Zagłębia Węglowego 1:100000. Warszawa : Wydawnictwa Geologiczne, 2006.
JAROS J. : Słownik historyczny kopalń węgla na ziemiach polskich. Zeszyty Naukowe Śląskiego Instytutu Naukowego, 1972, Nr 59.
GALERIA FOTOGRAFII
Jeżeli chcesz szybko przejść do nadrzędnej strony kliknij poniższy interaktywny przycisk.
Jeżeli wykryjecie jakieś niezauważone przeze mnie błędy proszę o informację. Za wszelkie konstruktywne uwagi z góry serdecznie dziękuję.
JESTEŚ
GOŚCIEM
W SUMIE OD ZAŁOŻENIA WITRYNY W 2005 ROKU ODWIEDZONO JĄ
JUŻ
RAZY